Grupa społeczników #aRR i jej początki
Grupa #aRR jest grupą społeczników działających w jednej z dzielnic Gdańska. Naszym celem jest skupianie i wspieranie osób chętnych do pracy na rzecz mieszkańców, organizowanie akcji na rzecz społeczności i środowiska lokalnego, podejmowanie działań w celu zmiany niekorzystnych decyzji podejmowanych przez decydentów w mieście.
Dobrze przygotowana kampania powinna coś zmienić, może nas i nasze nastawienie do istniejących problemów, stawianych pytań, może nasze spojrzenie na świat, ale najpierw należy zacząć od siebie – według Mahatmy Gandhiego: „Bądź zmianą, którą pragniesz ujrzeć w świecie”.
Czy moja kampania okazała się sukcesem? Myślę, że tak, choć nie udało się wymalować wszystkich przęseł ogrodzenia wokół budynku, w którym mieszczą się: przychodnia Morena, Dom Sąsiedzki Piecki-Migowo, apteka, Studio Rekreacyjne B-52, poradnia rehabilitacyjna, gabinet kosmetyczny.
Regularne spotkania w pierwsze czwartki miesiąca w zaprzyjaźnionym Domu Sąsiedzkim, wspólne planowanie akcji i ich realizowanie przyczyniły się do integracji społeczników, umocniły lokalne środowisko, sprawiły, że poczuliśmy siłę i radość działania. A pogłębiające się w nas poczucie sprawczości w podejmowanych działaniach okazało się najlepszym motywatorem.
Jako moderator tych spotkań starałam się, by wszyscy mieli szansę wypowiedzieć się, przedstawić swoje cele i powód dołączenia do naszej grupy społeczników działających wolontaryjnie. Na pierwszym spotkaniu we wrześniu 2021 roku zostały też przedstawione propozycje nazw naszej grupy, z których ostatecznie wybraliśmy #aRR, czyli grupa „akcje rodzą relacje” – i tak też czynimy. Na spotkaniach ustalaliśmy nadrzędne cele, wspólne dla wszystkich uczestników, których realizacja mogłaby się przyczynić do większego zainteresowania akcjami wśród mieszkańców i większej ich mobilizacji do działania na rzecz naszej 27-tysięcznej dzielnicy Gdańska, Piecki-Migowo.
Czas odbywania się tych spotkań nie był łatwy, gdyż wciąż obowiązały obostrzenia sanitarne w związku z pandemią COVID-19. Dlatego staraliśmy się działać w większości w terenie, prowadząc nasze akcje upiększania okolicy wokół budynku, który znajduje się w centralnej części dzielnicy. Jesienią zdążyliśmy częściowo wymalować ogrodzenie, grabiliśmy, prowadziliśmy przedzimowe porządki, a kolejne akcje malowania realizowaliśmy jesienią 2021 i wiosną 2022 roku.
Nasze spotkania obfitowały w wiele pomysłów skierowanych na zaspokojenie potrzeb, które uwidaczniały problemy, z jakimi borykają się przychodzący do nas mieszkańcy, którzy chcieli przyłączyć się do naszej grupy #aRR.
Część #aRR jest zaangażowana w sprawy spółdzielcze, jak kontrola działań i podejmowanych uchwał przez zarząd spółdzielni, wyjaśnianie nadużyć lub ich dowodzenie w sądzie rejonowym. Kolejne osoby są zainteresowane poprawą m.in. bezpieczeństwa w okolicy ich miejsca zamieszkania. Jest też grupa osób, która chce nieść pomoc potrzebującym mieszkańcom.
Chętnie udzielają się w akcjach zbierania datków na ciepłe posiłki, rozdają paczki, prowadzą punkt wymiany niepotrzebnych przedmiotów, propagując ideę „nie marnuj” #zerowaste #lesswaste – odwiedzający mogą skorzystać z ogólnodostępnego wieszaka i szafy ze zbędnymi przedmiotami i ubraniami. Aktywnie uczestniczą w okolicznościowych jarmarkach i kiermaszach, sprzedając rękodzieło i pozyskując finanse na zakup kolejnych ciepłych posiłków na przełom 2022 i 2023 roku. Dostarczanie posiłków planujemy wznowić od października 2022 do marca 2023 roku i uczestniczyć w dzielnicowych pchlich targach, planowanych od maja do września 2022 roku oraz w comiesięcznych piknikach sąsiedzkich, organizowanych od czerwca do września 2022 roku przez Dom Sąsiedzki Piecki-Migowo.
Warto zaznaczyć, iż jedna z osób roznoszących obiady została mianowana Wolontariuszem Roku 2021. Członek naszej grupy #aRR został nagrodzony przez prezydenta miasta Gdańska podczas Gali Wolontariatu Aktywni W Mieście 2021 w Europejskim Centrum Solidarności. Pomoc innym może być zaraźliwa i stać się sensem naszych działań, co potwierdza Gandhi, mówiąc, że „Najlepszym sposobem, by się odnaleźć, jest zatracenie się w służbie innym”.
W naszej grupie są też osoby dbające o promocję i wizerunek medialny. Dzięki ich zaangażowaniu pod kierownictwem lokalnej artystki-graficzki został opracowany znak graficzny grupy, a obecnie pracujemy nad projektem muralu, który chcielibyśmy wykonać na murze będącym przedłużeniem malowanego ogrodzenia wokół budynku przychodni Morena. Wspólne wykonanie muralu z mieszkańcami nastąpi już w czerwcu 2022 roku podczas kolejnych akcji i sąsiedzkich pikników.
W październiku 2021 roku odwiedzili nas kolejni mieszkańcy: muzycy, prawnik, doradca finansowo-ubezpieczeniowy, agent nieruchomości, informatyk. Obecnie chętnie dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem, prowadząc comiesięczne bezpłatne porady specjalistyczne dla mieszkańców. Także ja udzielam porad jako radna, pedagog-edukator i przedsiębiorca. Pomagam w pisaniu pism, projektów, udzielam informacji na temat źródeł ich finansowania i sposobów ubiegania się o granty. Podczas takich spotkań odwiedziła nas muzyczna rodzina z Ukrainy, która zaoferowała pomoc w prowadzeniu zajęć umuzykalniających i wzbogacenie swoimi minikoncertami dzielnicowych spotkań oraz wydarzeń okolicznościowych. Tatiana z Włodkiem – bo to o nich mowa – byli też zainteresowani uczestniczeniem w zajęciach językowych celem podnoszenia poziomu znajomości języka polskiego i przygotowania się do państwowego egzaminu z języka polskiego jako obcego.
Jako lider i moderator spotkań grupy #aRR nie sądziłam, że wkrótce intensywne kursy języka polskiego będą prowadzone przez nas regularnie, a dodatkiem będą także międzypokoleniowe spotkania integracyjne prowadzone w różnych językach. Myślałam, że złagodzenie obostrzeń pandemicznych i ostatni czas pracy zdalnej rozpocznie okres odwilży, przyniesie ukojenie i stabilność warunków pracy, uwolnienie od wszelkich niedogodności. Jednak „nic nie pozostaje takie samo. Jedyne, czego można być w życiu pewnym, to zmiana” – według australijskiej pisarki i ilustratorki Trudi Canavan.
I wybuchła wojna na Ukrainie, która zmieniła środek ciężkości naszych działań. Na początku 2022 roku omawialiśmy jeszcze kolejne akcje, pisaliśmy projekty na pozyskanie grantów na ich realizację, odbyliśmy spotkanie szkoleniowe w ramach programu #Gdańskpomaga we współpracy z Regionalnym Centrum Wolontariatu, zachęcając kolejne osoby do wolontaryjnych działań w ramach naszej grupy #aRR. Pod koniec lutego 2022 roku większość grupy zaangażowała się w stworzenie lokalnego punktu wsparcia humanitarnego, część się jednak wycofała.
Trudne sytuacje weryfikują nasze postawy, gdyż najgłębsze właściwości naszej natury, w tym motywacje, są przeważnie głęboko ukryte. Ujawniają się one dopiero w sytuacjach ekstremalnych, w obliczu tragedii. Wiesława Szymborska wyraziła to bardzo trafnie następującymi słowami: „Tyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono”.
Od 27 lutego 2022 roku grupa #aRR pozyskuje fundusze, darowizny i żywność dla przybywających uchodźców z Ukrainy. Odpowiadając na bieżące potrzeby, prowadzimy też spotkania integracyjne, gry i zabawy animacyjne oraz kursy języka polskiego. Stworzyliśmy dwie grupy: jedną z podstawową znajomością języka polskiego, a drugą grupę zaawansowaną, nie zapominając jednocześnie o Ukraińcach, którzy przyjechali do Polski przed rosyjską agresją. Z chęcią przystąpiliśmy do ogólnopolskiej akcji zainicjowanej przez fundację „Potrzeba Fantazji”, która zaprosiła nas do akcji szycia myszek-przytulanek. W środowe i piątkowe popołudnia wspólnie z mieszkańcami szyjemy myszki, które w czerwcu będą wysłane dzieciom, pozostającym na Ukrainie.
A ja, jako pedagog-filolog pracujący w środowisku szkolnym, kolejny raz musiałam zmienić swój schemat pracy, ucząc w nowych realiach tym razem uchodźców w polskiej szkole, w tym też w stworzonych oddziałach przygotowawczych, gdzie uczę dzieci i młodzież z Białorusi, Rosji, Ukrainy czy Kurdystanu. Pierwsze tygodnie marca to ciągłe zmiany: nieustanny przypływ nowych uczniów z Ukrainy do polskiej szkoły, borykanie się z niewystarczającą liczbą krzeseł i stołów w klasach, szukanie materiałów przystępnych dla nowych uczniów i ich opiekunów, uczących się na kursach języka polskiego.
Nie przypuszczając, że wkrótce zmieni się sytuacja geopolityczna, uczęszczałam na 30-godzinny kurs nauczania języka polskiego jako obcego w Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek w Gdańsku z myślą o obcokrajowcach, którzy chcą poznać nasz język i kulturę. Obecnie jest tak wielkie zapotrzebowanie na kursy języka polskiego dla uchodźców, chcących podjąć pracę w naszym kraju i szybciej się zaadaptować, że musieliśmy stworzyć listę rezerwową na sobotnie kursy. Oprócz kursów inicjujemy spotkania integracyjne w Domu Sąsiedzkim i staramy się angażować nowo przybyłych gości w działania grupy #aRR. Wciąż usiłuję podnosić swoje kwalifikacje w nauczaniu języka polskiego, uczestnicząc w licznych kursach doskonalących – ostatnio w zorganizowanym przez Centrum Edukacji Obywatelskiej oraz wydawnictwo Prolog. I żyję tak „jakbym miała umrzeć jutro. Uczę się tak, jakbym miała żyć wiecznie”, przywołując słowa Gandhiego Mahatmy.
A co pozostaje niezmienne? Są to nasze regularne spotkania grupy społeczników #aRR, którzy chcą działać dalej: zmieniać otoczenie, pobudzać społeczności lokalne do działania, nieść pomoc potrzebującym, pozyskiwać nowych sprzymierzeńców naszych działań w zdobyciu niezbędnych artykułów dla lokalnego punktu #Gdańskpomaga i punktu wsparcia humanitarnego.
Pozyskaliśmy też minigrant na działania naszej grupy #aRR w ramach Funduszu Europejskiej Stolicy Wolontariatu, którego stolicą został ogłoszony Gdańsk. Pozyskaliśmy nowych aktywistów z Ukrainy – naszych regularnych tłumaczy: Marynę, Walentynę, Lenę pomagających nam podczas dyżurów lokalnego punktu wsparcia humanitarnego, wolontariuszy z European Voluntary Service z Regionalnego Centrum Wolontariatu w Gdańsku. W grupie #aRR mamy wolontariusza Roku 2021 i aktywnego seniora, który od ponad dziesięciu lat działa na rzecz swojego środowiska i jest otwarty na potrzeby innych. Jego postawa i zaangażowanie mobilizuje innych do działania nawet w jego grupie wiekowej. Niejednego mieszkańca młodszego pokolenia mógłby zawstydzić i jednocześnie pobudzić do działania. Dlatego został przez nas zgłoszony do nagrody marszałka województwa pomorskiego w konkursie Pomorskie dla Seniora, w kategorii Zwyczajny – Niezwyczajny Senior. Kolejni aktywiści naszej grupy, należący również do wolontariackiej grupy przy Domu Sąsiedzkim, zostali wyróżnieni podczas uroczystości wręczania dyplomów za udział w akcji #Gdańskpomaga 2021.
Sojusznicy i wrogowie, ale czy na pewno wrogowie?
„Najpierw Cię ignorują. Potem śmieją się z Ciebie. Później z Tobą walczą. Później wygrywasz” – Mahatma Gandhi.
Możemy liczyć na wsparcie naszych działań w radzie miasta, w magistracie, w Wydziale Rozwoju Społecznego, w zespole Stowarzyszenia Przyjaciół Piecek-Migowa, Stowarzyszenia Na Prostą, wśród grup nieformalnych jak Klub Miłośników Czarnej Płyty, Klub ARTy, Klub Językowy i grupa Langauge ExchangeBooth. Pomagają nam też lokalne parafie, Klub Gier Planszowych i Karcianych przy Szkole Podstawowej nr 1 ManArt udostępniając informacje na swoich portalach społecznościowych. Zawsze możemy liczyć na pomoc większych i bardziej doświadczonych organizacji pozarządowych i grup społecznościowych w zakresie promocji naszych działań, tj. przez Regionalne Centrum Wolontariatu, Fundację RC, Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych, Fundację Gdańską czy Bank Żywności w Trójmieście oraz grupy internetowe: Gdańskie Domy i Kluby Sąsiedzkie, „Morena” Gdańsk Piecki-Migowo – tutaj żyje się najlepiej. Wspierają nas też lokalne firmy (VERDEKADO, JASTRA), Studio Rekreacyjne B-52 instytucja szkoleniowa EDU-GLOB, DANKAS – agencja ubezpieczeniowa, serwis komputerowy Softengo Gdańsk, punkty gastronomiczne jak EASY Bar.
Ale nie zawsze nasi obecni sojusznicy byli sprzymierzeńcami naszych działań, jak rada dzielnicy, zarząd przychodni Morena i spółdzielni mieszkaniowej, Gdańskie Nieruchomości, grupy nieformalne Nordic Walking Gdańsk Morena, czy Klub zajęć plastycznych w Domu Sąsiedzkim Piecki-Migowo. Czy to zazdrość, czy może niezrozumienie idei grupy #aRR ds. inicjatyw lokalnych?
Może „jedna jaskółka wiosny nie czyni”, ale kilku już wspomnianych wolontariuszy i społeczników, tworzy nadzieję zmian na lepsze jutro i większą siłę sprawczą. Wrażliwość, nieobojętność, elastyczność i gotowość na nowe wyzwania są cenniejsze niż wytyczony na początku cel, który nie sprawdziłby się całkowicie w obecnej sytuacji uchodźczej.
Nasze akcje upiększania okolicy stały się bodźcem do podejmowania kolejnych wyzwań, bardziej pożądanych obecnie, integrujących nas mieszkańców z nowoprzybyłymi gośćmi z Ukrainy. „Nigdy nie zmienisz rzeczy, walcząc z istniejącą rzeczywistością. Aby coś zmienić, zbuduj nowy model, który sprawi, że istniejący model stanie się przestarzały”, jak powiedział amerykański architekt Buckminster Fuller. Nie bójmy się zmian w naszych kampaniach, bo ważne są aktualne potrzeby i ich zaspokajanie oraz nasze starania i gotowość na nowe wyzwania.
I tak działamy dalej, jako grupa społeczników #aRR, tworząc czy współtworząc akcje, które rodzą relacje i reakcje w myśl trzeciej zasady dynamiki Newtona. Stąd wzajemność oddziaływań: wszelkie wywoływane reakcje wśród mieszkańców pobudzają i motywują innych do współdziałania. Zaczynaliśmy działać w kilka osób, zapraszając do współpracy innych, a teraz możemy liczyć na udział 100 chętnych...
„Nasza ludzka wspaniałość nie leży tak bardzo w możliwości zmienienia świata, jak w byciu zdolnym do zmienienia samych siebie”. „Sami musimy stać się zmianą, do której dążymy w świecie” – tę myśl Gandhiego staramy się wspólnie realizować tu i teraz.
Fot. główne: Tablica ogłoszeń z ofertą pomocy dla Ukraińców, autor: zespół #aRR.
Zawodowo nauczyciel z ponad dwudziestoletnim stażem, a także przedsiębiorca. W szerszej perspektywie edukator, organizator, animator od lat młodzieńczych. Od 2018 realizuje się jako społecznik w dzielnicowym Domu Sąsiedzkim, któremu prezesuje od 2019, dzięki zaufaniu członków Stowarzyszenia Przyjaciół Piecek-Migowa w Gdańsku. Dodatkowo radna w radzie dzielnicy, gdzie przewodniczy komisji ds. Edukacji i Kultury. Działa na rzecz swojej społeczności od wielu lat, animuje życie kulturalno-edukacyjne, wspiera mieszkańców w rozwiązywaniu ich problemów.
